3 weken na Wereld Alzheimer dag
Eigenlijk had ik op de Wereld Alzheimer dag een blog willen schrijven, maar dat ben ik vergeten.
Heel flauw natuurlijk. Omdat Alzheimer meestal begint met vergeetachtigheid.
Twee jaar achter elkaar heb ik meegezongen in het participatiekoor in Bergen, een koor dat de koralen zingt van Bach , met leden met en zonder Alzheimer en dan rond Pasen een prachtig concert geeft. Dit jaar werd, in verband met corona het concert verschoven naar 16 september in de week van de Wereld Alzheimer dag.
Het klinkt misschien als een open deur, maar samen zingen verbindt. Zingen is een goed middel tegen eenzaamheid en mensen die veel gezongen hebben in hun gezonde jaren, kunnen dat vaak ook nog als ze Alzheimer hebben. Sommigen kennen nog de tekst en melodie uit hun hoofd omdat ze in hun gezonde jaren wel 30 keer mee hebben gezongen met de Mattheus Passion.
Zo’n mevrouw had ik ook op het koor. Ik heb geen ervaring met de Mattheus Passion, vond het een hele klus om de altpartij goed te zingen, op tijd om te slaan en toon te houden. Ik had met een gele marker mijn partij gekleurd om het mezelf wat makkelijker te maken. Ik vroeg aan de demente mevrouw naast mij of ik dit ook moest doen voor haar, maar dat had ze helemaal niet nodig, toen we begonnen met oefenen op 24 februari dit jaar. Ik was officieel haar steunzanger, maar eigenlijk waren de rollen bij ons omgekeerd.
Toen we in september weer begonnen met de repetities, was zij er ook weer. Ze herkende mij niet en zei dat ze niet meer kon zingen. De dirigente stelde haar voor om gewoon mee te neuriën. En, wonder boven wonder, na een ochtend neuriën, kwamen de woorden en de melodie weer terug en zong ze weer gedeeltes mee. En het mooiste was om naar haar te kijken, haar te zien genieten van de muziek en van het koor. Even was ze vergeten dat ze leed aan een vreselijke hersenziekte, waarbij je geheugen ernstig wordt aangetast, je sociale leven op z’n kop gaat en waarbij eenzaamheid op de loer ligt. Aan het einde van de repetities ging ze weer vrolijk mee met haar dochter of kleinzoon die haar weer naar huis bracht.
Als ik via google zoek naar week tegen de eenzaamheid, dan zie ik dat er overal activiteiten worden georganiseerd om eenzaamheid aan te pakken. Je kunt maatje worden, iemand bezoeken, lid worden van een club, wandelen, spelletjes doen, koffiedrinken, samen eten et cetera. Maar het ingewikkelde van eenzaamheid is, dat de meeste mensen die eenzaam zijn dit soort activiteiten niet gaan doen.
Anders was er natuurlijk op dit gebied niet zoveel aan de hand. Het probleem is echter dat er een groot taboe heerst rond eenzaamheid. Wie gaat nu vertellen dat hij eenzaam is. Er zijn ook veel groepen mensen die vatbaarder zijn voor eenzaamheid dan anderen. Bijvoorbeeld bejaarden, mensen met Alzheimer, mensen die een dierbare hebben verloren, mensen met een psychiatrische aandoening, mensen die aan huis gebonden zijn, mensen die pas in een andere plaats wonen of mensen die hun baan zijn kwijt geraakt.
Vaak lukt het deze mensen niet om hun eenzaamheid te doorbreken, vanwege het feit dat ze zichzelf niets waard vinden, niet weten hoe ze contacten moeten leggen en onderhouden, geen geld hebben om erop uit te gaan en dergelijke.
En dan is er nog de eenzaamheid die we allemaal min of meer kennen. Je eenzaam voelen omdat je dingen meemaakt of mee hebt gemaakt waar je niet over kan praten, je eenzaam voelen omdat je je niet gehoord weet of je niet begrepen voelt. Je eenzaam voelen als kind in de klas, als collega op je werk of als partner in je huwelijk. Je eenzaam voelen vanwege je seksuele geaardheid, je geloof, je psychiatrische diagnose, die niemand weet.
Tegen deze eenzaamheid helpt geen maatjesproject, een middagje sjoelen of biljarten. Wat nodig je dan nodig hebt is onvoorwaardelijke liefde, aandacht zonder oordeel, contact die verder gaat dan hallo en dag, iemand die alles van je weet en je dan toch niet in de steek laat, iemand die moeite voor je doet, ook als je het gevoel hebt niets terug te kunnen geven en misschien ook wel een warme knuffel, een onvoorwaardelijke ellebooggroet in coronatijd, een warme blik boven je mondkapje uit.
