Een hand of een kus

Na ‘Blue Monday’, bekend als de meest deprimerende dag van het jaar, vandaag een minder bekende internationale dag namelijk de internationale ‘Knuffeldag’. Volgens ‘DeMorgen’ werd deze dag 36 jaar geleden in het leven geroepen door Kevin Zaborney, een Amerikaanse predikant, die vond dat we elkaar wat vaker in de armen zouden moeten vallen. Knuffelen staat voor het kortstondig tegen elkaar aan zitten of staan en geeft ons een gevoel van veiligheid, welkom zijn, gekend en gewaardeerd worden.

Waarschijnlijk heb je weleens gehoord van het knuffelhormoon oxytocine. Dit hormoon zorgt voor het verminderen van stress en leidt tot een ontspannen gevoel en komt vrij tijdens het knuffelen, dus tijdens positief sociaal gedrag. Andersom is het zo dat weinig of geen sociaal (lichamelijk) contact slecht is voor ons immuunsysteem.

Corona maakt het allemaal wel wat lastig om te knuffelen. In een anderhalve meter samenleving wordt minder geknuffeld dan in een ‘normale’ samenleving, omdat knuffelen kan leiden tot besmetting. Aan de andere kant, als knuffelen je immuunsysteem versterkt, zou je door te knuffelen minder risico lopen om corona te krijgen. Maar verstandig is het toch om vooral te knuffelen als je geen corona hebt en jouw medeknuffelaar ook niet.

Toch is niet iedereen zo dol op knuffelen. Er zijn mensen die dol zijn op knuffelen en mensen die wat meer houden van lichamelijke afstand. Niks mis mee, als je maar rekening houdt met elkaars behoeften en grenzen. Nu wordt de afstand bepaald door corona, straks moet je het weer zelf doen.

Toen onze kinderen klein waren en wij ze sociale omgang aanleerden, zeiden we bij het afscheid nemen van bv. ooms en tantes en grootouders: ‘geef maar een hand of een kus’. Zo konden de kinderen zelf kiezen wat voor henzelf goed voelde. Als ik het over zou doen, zou ik denk ik de keuze uitbreiden en ze laten kiezen tussen 1. even zwaaien, 2. een hand, 3. een knuffel of 4. een kus. Zo is er ook ruimte voor de keuze van geen lichamelijk contact of wel lichamelijk contact maar dan zonder die kus.

Dit leidt ertoe dat kinderen goed nadenken wat in een bepaalde situatie of relatie goed voelt en daarnaar te handelen. En dat is belangrijk, voor jonge kinderen, maar ook voor pubers, adolescenten en volwassenen. Misschien was je gewend om iedereen 3 zoenen te geven bij elke ontmoeting, maar was dat ook inderdaad wat je graag wilde of was het uit gewoonte.

Als jongeren van kindsbeen af aan al geleerd hebben om te ontdekken waar hun grenzen zijn en daarnaar het handelen, zullen ze daar vast van profiteren in contacten als ze ouder worden. Natuurlijk is het niet zo dat het bescherming biedt tegen iedereen die over hun grenzen heen wil gaan, maar er is in elk geval wel een stuk bewustwording aan vooraf gegaan.

Pas kreeg ik van iemand een ansichtkaart. Daarop stond: ‘Dit is geen kaart maar een knuffel’. Dus een denkbeeldige omhelzing en ik moet zeggen, dat voelde goed. Verder hoop ik dat iedereen in zijn omgeving nog mensen heeft met wie het veilig knuffelen is en is die er niet, dan heb je misschien wel een huisdier waarmee je af en toe even lekker kunt knuffelen. Vissen zijn natuurlijk niet zo geschikt en schildpadden, slangen en leguanen ook niet, maar honden en katten, cavia’s en konijnen of misschien wel een koe of paard kunnen voor sommige mensen heerlijke knuffelgenoten zijn.

En dan heb je nog de knuffels waarmee kinderen soms hun hel bed volstouwen en die warmte en gezelligheid geven bij het slapen gaan. Veel kinderen hebben een lievelingsknuffel. Deze kan helpen om de tijd waarin de ouder(s) waaraan het kind gehecht is, te overbruggen. Deze knuffel zorgt dan voor veiligheid en helpt sommige kinderen om beter in slaap te komen.

Niet iedereen heeft een vaste knuffel, daar is ook niets mis mee. Soms is een duim ook een manier om veilig in slaap te vallen. Maar de kinderen die bij ons thuis wel een vaste knuffel hadden hebben daar veel steun aan gehad, als ze bijvoorbeeld gingen logeren of als ze iets moeilijks moesten doen, bijvoorbeeld naar de tandarts of de dokter.

Tegenwoordig is het ook mogelijk om een kussen te laten maken van een foto van iemand die je niet zo goed kunt of wilt missen. Ik weet dat mensen in een verpleegtehuis weleens een kussen hebben van hun overleden of nog levende, maar niet aanwezige partner en troost kunnen halen uit het knuffelen met dat kussen.

Kortom, op de dag van het knuffelen kunnen we op veel manieren (veilig) knuffelen, maar als je daar moeite mee hebt kun je altijd nog kiezen voor een andere sociale bezigheid, een goed gesprek, een lief berichtje, een aai, een ellenboog, een boks of alleen even zwaaien. Soms is een glimlach of een knipoog al genoeg als warme groet.